اثر داپلر چیست؟

جاي آرامي نشسته‌ايد كه ناگهان آرامش شما با صدای آژیر آمبولانسی که دارد نزدیک می‌شود، به هم می‌خورد. همچنانکه آمبولانس نزدیک می‌شود، صدای آژیر آن زیرتر می‌شود (بسامد یا فرکانس آن بالا می‌رود)، تا به جلوی شما می‌رسد. سپس در حالیکه آمبولانس دور می‌شود، صدای آژیر آن بم‌تر به گوش‌ شما می‌رسد (بسامد آن پایین می‌آید).
سه‌شنبه، 12 آذر 1387
تخمین زمان مطالعه: 2 دقیقه
موارد بیشتر برای شما
اثر داپلر چیست؟
اثر داپلر چیست؟
اثر داپلر چیست؟

نويسنده:دانش- همشهری آنلاین
جاي آرامي نشسته‌ايد كه ناگهان آرامش شما با صدای آژیر آمبولانسی که دارد نزدیک می‌شود، به هم می‌خورد.
همچنانکه آمبولانس نزدیک می‌شود، صدای آژیر آن زیرتر می‌شود (بسامد یا فرکانس آن بالا می‌رود)، تا به جلوی شما می‌رسد. سپس در حالیکه آمبولانس دور می‌شود، صدای آژیر آن بم‌تر به گوش‌ شما می‌رسد (بسامد آن پایین می‌آید).
با این حال شما می‌دانید که میزان صدای آژیر آمبولانس در تمام این مدت ثابت بوده است. چه اتفاقی افتاده است؟
مسئله تخیل شما نیست. اثر داپلر برای اولین بار به صورت علمی بوسیله کریستین داپلر در سال 1842 توصیف شد، و چند سال بعد در تجربیاتی که بر روی قطارهای درحال حرکت انجام شد، اثبات شد.
این اثر تفاوت‌ ادراک‌شده‌ای را توصیف می‌کند که میان فرکانسی که در آن یک موج منبعش را ترک می‌کند و فرکانسی که در آن به ناظر می‌رسد، در نتیجه حرکت ناظر یا منبع به وجود می‌آید.
فرکانس (یا دانگ) مقیاسی است که برمبنای فاصله میان ستیغ یک موج با ستیغ موج بعدی است. هر چه این فاصله نزدیک‌تر باشد، فرکانس بالاتر است.
اگر منبع موج به سوی ناظر درحرکت باشد (یا برعکس ناظر به سوی منبع حرکت کند) فاصله میان ستیغ موج‌ها در رابطه با ناظر کوچکتر و کوچکتر خواهد شد، چرا که هر ستیغ موج پیش از رسیدن به گوش ناظر فاصله کمتری را باید بپیماید.
بر عکس اگر منبع و ناظر از یکدیگر دور شوند، هر ستیغ موج پیشرونده باید فاصله بیشتری را بپیمایند تا به گوش ناظر برسند.
به این ترتیب در مورد آژیر آمبولانس در حال نزدیک شدن به شما، ابتدا دانگ یا بسامد صدا بالا می‌رود و بعد در هنگام دور شدن آمبولانس بسامد صدا پایین می‌آید.
اثر داپلر بر این واقعیت تاکید می‌کند که تجربه بسیاری از پدیده‌ها به نقطه ارجاع فرد بستگی دارد.
صدای آژیر در ارجاع به شما دچار بالا و پایین‌رفتن بسامد می‌شود. اما برای رانند ه آمبولانس، فرکانس صدا ثابت باقی می‌ماند.در مقابل اگر شما روی میزتان آژیری می‌داشتید، به طرز مشابهی دانگ صدای آن برای راننده بالا و پایین می‌رفت.
البته اثر داپلر تنها برای امواج صوتی رخ نمی‌دهد. در مورد امواج نور هم پدیده‌های جابجایی به سوی قرمز (redshift) و جابجایی به سوی آبی (blueshift) به علت همین تفاوت ادراک‌شده در فرکانس‌ها است.

تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله




نظرات کاربران
ارسال نظر
با تشکر، نظر شما پس از بررسی و تایید در سایت قرار خواهد گرفت.
متاسفانه در برقراری ارتباط خطایی رخ داده. لطفاً دوباره تلاش کنید.
مقالات مرتبط
موارد بیشتر برای شما
اهتزاز پرچم ایران در دستهٔ طویریج کربلا
play_arrow
اهتزاز پرچم ایران در دستهٔ طویریج کربلا
احیای آیین ۸۰۰ ساله گل‌مالی؛ دمق در سوگ عاشورا غرق در ماتم شد
play_arrow
احیای آیین ۸۰۰ ساله گل‌مالی؛ دمق در سوگ عاشورا غرق در ماتم شد
نوحه‌خوانی حیدرالبیاتی در شب عاشورای حسینیه معلی
play_arrow
نوحه‌خوانی حیدرالبیاتی در شب عاشورای حسینیه معلی
رجزخوانی حنیف طاهری برای حضور رهبر انقلاب در حسینیه امام(ره)
play_arrow
رجزخوانی حنیف طاهری برای حضور رهبر انقلاب در حسینیه امام(ره)
احیای آیین فراموش‌شده «زنجیر پایه» در حسینیه معلی
play_arrow
احیای آیین فراموش‌شده «زنجیر پایه» در حسینیه معلی
پیراهنی که نیاز به روضه ندارد
play_arrow
پیراهنی که نیاز به روضه ندارد
دودمه مطیعی پس از حضور رهبر انقلاب در حسینیه امام خمینی(ره)
play_arrow
دودمه مطیعی پس از حضور رهبر انقلاب در حسینیه امام خمینی(ره)
روایت حجت الاسلام عالی از برنامه دشمن در ۴۸ ساعت اول جنگ با ایران
play_arrow
روایت حجت الاسلام عالی از برنامه دشمن در ۴۸ ساعت اول جنگ با ایران
رجزخوانی شاعر اردبیلی در پاسخ به یاوه‌گویی‌های ترامپ
play_arrow
رجزخوانی شاعر اردبیلی در پاسخ به یاوه‌گویی‌های ترامپ
اشک‌های امام خمینی(ره) در روضه سیدالشهدا(ع)
play_arrow
اشک‌های امام خمینی(ره) در روضه سیدالشهدا(ع)
روایت فرزند شهید طهرانچی از روز شهادت پدرش در میان ویرانه منزل‌شان
play_arrow
روایت فرزند شهید طهرانچی از روز شهادت پدرش در میان ویرانه منزل‌شان
بازار شام جای عزیزان ما نبود / استوری شهادت امام سجاد علیه السلام
play_arrow
بازار شام جای عزیزان ما نبود / استوری شهادت امام سجاد علیه السلام
عاشورا؛ حادثه‌ای تمام‌نشدنی
play_arrow
عاشورا؛ حادثه‌ای تمام‌نشدنی
«#ای_ایران» بخوان...
play_arrow
«#ای_ایران» بخوان...
لحظاتی از نوحه‌خوانی ‌حدادیان در شام غریبان در حسینیه امام خمینی(ره)
play_arrow
لحظاتی از نوحه‌خوانی ‌حدادیان در شام غریبان در حسینیه امام خمینی(ره)